Podczas dyżuru na oddziale ratunkowym lub w trakcie nagłego dyżuru w szpitalu, lekarze muszą podejmować decyzje w mgnieniu oka. Każda z nich może wpłynąć na życie pacjenta, co sprawia, że performance medyczny staje się sumą wiedzy, doświadczenia i skutecznej organizacji. Poniżej prezentujemy kilka aspektów, które decydują o tym, jak personel medyczny radzi sobie z presją czasu i minimalizuje ryzyko wystąpienia błędów.

Szybka ocena i priorytetyzacja

Kluczowym elementem jest diagnostyka przy łóżku pacjenta. Lekarz, zanim sięgnie po zaawansowane badania, dokonuje wstępnej oceny, opierając się na zasadzie ABC (Airway, Breathing, Circulation). To pozwala natychmiast wyznaczyć priorytety i zdecydować, które działania ratunkowe muszą zostać podjęte jako pierwsze. Poszczególne kroki obejmują:

• Ocena drożności dróg oddechowych (Airway),
• Monitorowanie parametrów oddechowych (Breathing),
• Sprawdzenie układu krążenia i parametrów życiowych (Circulation),
• Szybkie zbilansowanie utraty płynów i kontrola krwotoków,
• Wstępne ustalenie dalszych badań i konsultacji.

Dzięki tej strukturze zespół medyczny może podejmować szybkie decyzje i skupić się na najbardziej zagrożonych pacjentach.

Wykorzystanie doświadczenia i protokołów

Każdy lekarz, bazując na swoim doświadczeniu, buduje intuicję pozwalającą na błyskawiczne odróżnienie stanu zagrożenia życia od jednostek mniej pilnych. Jednak nawet największe doświadczenie łączy się z koniecznością korzystania z protokołów i algorytmów postępowania medycznego. Dzięki nim zespół minimalizuje wpływ ludzkich ograniczeń i unika niepotrzebnych błędów.

Protokół ABCDE

Protokół ABCDE to uniwersalna ścieżka postępowania w sytuacjach nagłych. Lekarz ocenia kolejno:

• A – drożność dróg oddechowych,
• B – parametry oddechowe,
• C – układ krążenia,
• D – zaburzenia świadomości (Disability),
• E – ekspozycja i kontrola temperatury ciała.

Zastosowanie tej metodyki zapewnia kompleksowe podejście do każdego chorego. Pozwala równocześnie uporać się z najważniejszymi aspektami leczenia pod presją czasu.

Zastosowanie algorytmów wspomagania decyzji

Rosnąca rola technologii w medycynie to m.in. systemy wsparcia decyzji klinicznych (CDSS). W oparciu o dane wprowadzane do elektronicznej historii choroby, system może:

• Proponować kolejne kroki diagnostyczne,
• Wykrywać interakcje leków,
• Podpowiadać właściwe dawki leków dla danej kategorii pacjentów.

Dzięki temu lekarz ma pod ręką dodatkowe narzędzie, które pracuje bez zmęczenia i pomaga utrzymać wysoki poziom bezpieczeństwa.

Komunikacja i praca zespołowa

Nic nie działa tak efektywnie jak skoordynowany zespół. Sprawna komunikacja między lekarzem, pielęgniarką, ratownikiem medycznym i technikiem laboratoryjnym pozwala uniknąć nieporozumień i drastycznie skrócić czas reakcji.

• Raport SBAR (Situation, Background, Assessment, Recommendation) ułatwia przekazywanie istotnych informacji,
• Regularne krótkie odprawy (huddles) pozwalają sprawdzić gotowość sprzętu i personelu,
• Jasne określenie ról i zadań minimalizuje ryzyko pominięcia ważnego etapu leczenia.

Rolą lidera zespołu jest utrzymanie spójności i zaufania, a także zapewnienie, żeby każdy członek zespołu miał dostęp do niezbędnych danych w odpowiednim czasie.

Wyzwania psychologiczne i wpływ presji czasu

Praca w dynamicznym środowisku medycznym wiąże się ze znacznym stressem i obciążeniem poznawczym. Lekarze często podejmują decyzje w warunkach niedoboru informacji, co zwiększa ryzyko zastosowania skrótów mentalnych i heurystyk. Mogą one prowadzić do błędów poznawczych, takich jak:

• Błąd potwierdzenia – poszukiwanie jedynie danych potwierdzających wstępne przypuszczenie,
• Efekt kotwiczenia – zbyt silne oparcie diagnozy na pierwszej informacji,
• Błąd dostępności – przecenianie częstości występowania schorzeń, które lekarz niedawno spotkał.

Czynniki psychologiczne

Wsparcie psychologiczne i otwartość na rozmowę o własnych emocjach stają się coraz ważniejsze. Lekarze uczą się rozpoznawać objawy wypalenia zawodowego i pracować nad redukcją negatywnego wpływu stresu.

Strategie radzenia sobie

Do najskuteczniejszych metod należą:

• Regularne przerwy i krótkie ćwiczenia oddechowe,
• Szkolenia z zakresu zarządzania stresem i mindfulness,
• Debriefingi po każdego trudnego przypadku,
• Dbanie o zdrowy styl życia – sen, dieta, aktywność fizyczna,
• Wsparcie mentorsko-koleżeńskie w ramach zespółu.

Stosowanie tych strategii wzmacnia odporność psychiczną i pozwala zachować jasność myślenia nawet w najbardziej krytycznych sytuacjach.